-
@ satuser
2025-05-02 05:55:18
#แนวทางจัดการความสับสน
• เขียนสรุปความรู้: พยายามอธิบายเป็นลายลักษณ์อักษร ช่วยให้เห็นช่องว่างของความเข้าใจ
• เรียนเป็นขั้นตอน: แบ่งหัวข้อใหญ่ให้เป็นหัวข้อย่อย แล้วเรียนทีละส่วน
• ขอรับข้อเสนอแนะ: แชร์สิ่งที่เข้าใจให้คนอื่นตรวจสอบ หรือสอนผู้อื่น (teaching is learning)
• ย้อนกลับมาทบทวน: กลับไปดูภาพรวมอีกครั้งเมื่อเข้าใจรายละเอียดแล้ว จะเชื่อมภาพได้ดียิ่งขึ้น
ปรากฏการณ์ที่ “ยิ่งรู้ ยิ่งรู้ว่าตัวเองไม่รู้” เกิดจากกลไกทางจิตวิทยาหลัก ๆ สองประการ คือ illusion of explanatory depth (ความลวงของความรู้เชิงลึก) ซึ่งอธิบายว่าเราเข้าใจภาพรวมดี แต่พอเจาะลึกก็พบช่องว่างของความรู้ และ #DunningKrugereffect (ปรากฏการณ์คนไม่เก่งมักมั่นใจเกินจริง คนเก่งมักประเมินตัวเองต่ำ) จึงอธิบายได้ว่าขณะที่เราเรียนรู้มากขึ้น ความมั่นใจในความเข้าใจขั้นพื้นฐานจะลดลงก่อนจนกระทั่งถึงจุดหนึ่งที่เรากลายเป็นผู้เชี่ยวชาญจริง ๆ ความเข้าใจและความมั่นใจจึงพุ่งกลับขึ้นมาอีกครั้ง  
⸻
Illusion of Explanatory Depth
ความหมาย
• งานวิจัยพบว่า ผู้คนมักคิดว่าตนเองเข้าใจกลไกเบื้องหลังสิ่งต่าง ๆ (เช่น เครื่องยนต์ จักรยาน หรือหลักการควอนตัม) อย่างละเอียด แต่พอถูกขอให้ “อธิบายขั้นตอนอย่างละเอียด” จึงพบว่าความเข้าใจที่แท้จริงมีช่องโหว่มากกว่าที่คิด .
ผลการศึกษา
• ในการทดลองหนึ่ง ผู้เข้าร่วมถูกให้ประเมินระดับความเข้าใจตนเองเกี่ยวกับกลไกต่าง ๆ เมื่อเปรียบเทียบกับคนอื่น แล้วจึงลองเขียนคำอธิบาย เมื่อเขียนเสร็จ พบว่าระดับความมั่นใจในความเข้าใจของเขาลดลงอย่างมีนัยสำคัญ .
⸻
Dunning–Kruger Effect
หลักการสำคัญ
• คนที่มีทักษะต่ำ (หรือความรู้ไม่เพียงพอ) มัก ประเมินตนเองสูงเกินจริง เพราะขาดทักษะในการประเมินตนเอง (metacognitive skill) ในทางกลับกัน ผู้มีความรู้เชิงลึก มักเห็นช่องโหว่และ ประเมินตนเองต่ำไปก่อน จนกว่าจะมั่นใจในประสบการณ์จริง .
รูปแบบโค้ง
• เมื่อเริ่มต้นเรียนรู้ ความมั่นใจจะพุ่งสูง (เพราะเข้าใจเบื้องต้นพอให้คิดว่าง่าย)
• พอรู้รายละเอียดมากขึ้น จะเห็นความซับซ้อน จึงลดความมั่นใจลง
• เมื่อพัฒนาทักษะจนเชี่ยวชาญ ความมั่นใจจะสูงขึ้นอีกครั้ง
⸻
ทำไมจึงรู้สึก “ยิ่งศึกษา ยิ่งงง”
1. เห็นความซับซ้อน: ยิ่งศึกษาข้อมูลเชิงลึก เราจะพบข้อยกเว้น รายละเอียดทางเทคนิค และสมมติฐานเบื้องหลัง ทำให้ภาพรวมสมบูรณ์แบบแรกแตกสลาย 
2. ขาด #Metacognition: ถ้าเราไม่มีทักษะในการประเมินความเข้าใจของตัวเอง เราจะไม่รู้ว่าช่องว่างตรงไหน จึงรู้สึกสับสนเมื่อลงรายละเอียดมากขึ้น 
3. เปรียบเทียบกับคนอื่น: เมื่อเริ่มเข้าใจมากขึ้น เราจะรู้ว่าคนอื่นอาจรู้มากกว่าเรา จึงลดความมั่นใจ แม้จะรู้มากขึ้นจริง ๆ 
⸻
เอกสารอ้างอิง
1. Dunning–Kruger effect – Wikipedia 
2. How the Dunning-Kruger Effect Works – Verywell Mind 
3. Illusion of explanatory depth: Rozenblit, L., & Keil, F. (2002). The misunderstood limits of folk science. Trends in Cognitive Sciences 
#siamstr #ChatGPTstr 🤔
https://image.nostr.build/e1fd720b8d53f3c73e08b44840e379c8e5f926fe51004283c2ef3d785bd9bdb3.jpg